Het verraad van Anne Frank

De bazen op de achtergrond

SS'er Willy Lages was in Amsterdam hoofd van de SIPO (de Duitse politie, met twee afdelingen; de Kripo en de Gestapo) en de SD (inlichtingendienst) en viel onder de directe verantwoordelijkheid van Hanns Rauter die in Nederland de hoogste vertegenwoordiger van de SS was.
Samen waren zij verantwoordelijk voor de deportatie van de Joden in Nederland. Rauter legde direct verantwoording af aan Heinrich Himmler en Rijkscommissaris in Nederland Arthur Seyss-Inquart. Net als Rauter werd hij na de oorlog veroordeeld wegens oorlogsmisdaden en ter dood gebracht. Lages was een van de 'vier van Breda'.
In 1966 werd hij ziek en liet Nederland hem naar Duitsland gaan om te worden geopereerd, daar bleek zijn ziekte mee te vallen, maar eenmaal in Duitsland kon hij niet meer worden uitgeleverd en stierf als vrij man in 1971.

Maar wie waren hun rechterhand?

Als je in Nederland zoekt op de namen Julius Dettman, Wilhelm Harster, Wilhelm Zoepf, of Gertrud Slottke houdt het al snel op, toch waren zij minstens zo verantwoordelijk voor de dood van meer dan 100.000 Joden als Rauter en Lages.

Wilhelm Harster
Harster was in Nederland de tweede man achter Hanns Rauter en direct verantwoordelijk voor de dood van tienduizenden Joden uit Nederland in de vernietigingskampen. In 1967 werd hij door een Duitse rechtbank tot vijftien jaar gevangenisstraf veroordeeld en overleed in 1991.
Harster had de leiding van Kamp Amersfoort en schroomde niet om gevangenen te martelen.

Julius Dettmann
SS'er Dettman werd naar Amsterdam overgeplaatst en werd Obersturmführer bij de Sicherheitsdienst (SD) en betrokken bij diverse executies in de stad.
In juli 1945 pleegde Dettman op 51-jarige leeftijd zelfmoord in een Amsterdamse gevangenis en werd begraven op de Noorder Begraafplaats in Amsterdam.

Wilhelm Zoepf
Zoepf (al in Duitsland zeer goed bevriend met Harster) mag verantwoordelijk worden gehouden voor de dood van ruim 50.000 Joden na deportatie uit Nederland, een taak die onder zijn directe verantwoordelijkheid viel. In 1967 werd hij door een Duitse rechtbank tot negen jaar gevangenisstraf veroordeeld en overleed in 1980.
Zoepf legde tijdens het proces een gedeeltelijke bekentenis af.

Gertrud Slottke
Slottke was secretaresse van Zoepf en verantwoordelijk voor het opstellen van de lijsten met Joden die gedeporteerd moesten worden naar de kampen. Ook ging zij over de (tijdelijke vrijstellingen.) In 1967 werd zij door een Duitse rechtbank tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld en overleed in 1971 in haar cel.
Zij bezocht meermaals Bergen-Belsen.

Verantwoordelijk voor de deportatie van Anne Frank

Julius Dettmann had een 'betrouwbaar' telefoontje gekregen dat er zich in een achterhuis aan de Prinsengracht 263 Joden bevonden, zijn baas Wilhelm Harster ging akkoord dat er een eenheid zou worden gevormd om er poolshoogte te nemen en schakelde Karl Silberbauer in die een vijfmans formatie samenstelde. Eenmaal aangekomen bleken er meer Joden aanwezig dan hij had doorgekregen waardoor hij een uur op een grotere wagen moest wachten waarmee alle acht onderduikers tegelijkertijd konden worden afgevoerd.
Karl Josef Silberbauer was een Oostenrijker die in 1911 in Wenen was geboren en er in 1972 op 61-jarige leeftijd overleed. Hij maakte bij de SD carrière in bezet Amsterdam. Miep Gies herkende zijn Weense accent en sprak met Silberbauer in hun Weens dialect.

Dettmann zou tegen Silberbauer hebben gezegd dat de tip van een betrouwbare bron kwam, in 1963 verklaarde Silberbauer dat Dettmann geen enkele informatie had gegeven over wie het verraad had gepleegd. Dit sluit aan bij de gewoonte dat oondergeschikten nimmer meer informatie kregen van hun bazen dan nodig was.
...lees hier meer over Karl Silberbauer...

Na de arrestatie

Op 4 augustus 1944 arresteerde Silberbauer de acht onderduikers die naar het hoofdkwartier van de SD in de Euterpestraat 99 in Amsterdam-Zuid onder leiding van Willy Lages werden overgebracht. Op 5 augustus brengt de SD hen over naar de gevangenis aan het Kleine-Gartmanplantsoen om drie dagen later per trein naar doorgangskamp Westerbork te vertrekken.
Op zondag 3 september 1944 ging de laatste trein richting Auschwitz, Anne Frank was samen met 1001 anderen in de trein gepropt. Twee dagen later kwam de trein daar aan.

In 1963 werd Silberbauer verhoord nadat Simon Wiesenthal had aangedrongen op zijn aanhouding, Wiesenthal wilde achterhalen wie het verraad had gepleegd. Amper een jaar later werd Silberbauer ontslagen van verdere rechtsvervolging, later bleek dat hij sinds het einde van de oorlog voor de Duitse Inlichtingendienst had gewerkt.
Otto Frank wilde niet meewerken aan de zaak van Simon Wiesenthal tegen Silberbauer, maar gaf wel een verklaring die zeer ontlastend voor de SS´er was. Frank stelde dat Silberbauer zich correct had gedragen tijdens de aanhouding, dit stond haaks op de lezing van Miep Gies.
Silberbauer overleed in 1972.

In 1967 stonden wel Wilhelm Harster, Wilhelm Zoepf en Gertrud Slottke terecht, daarbij was Otto Frank aanwezig, zij konden of wilden echter niets verklaren rondom de aanhouding van Anne Frank. Zij kregen betrekkelijk lichte straffen voor hun aandeel in de moord op tienduizenden Joden.
Volgens Wilhelm Zoepf was er wel kopgeld voor het verraad betaald, op zich vreemd, want dit waren geen details waar Zoepf over ging.

---