Duitse film over Anne Frank

2015

Duitse film Familie Frank

Dat het niet botert tussen de Anne Frank Stichting (AFS) in Amsterdam en het Anne Frank Fonds (AFF) in Bazel is niet nieuw, dat dat zo nu en dan ontaardt in ordinaire ruzies is minder bekend, maar het blijft een beetje ordinair als je je realiseert wat de aanleding is en om welke trieste geschiedenis het gaat.

Begin 2015, Amsterdam is het decor van filmopnames, plaats van handeling, het Merwedeplein. Hier woonde (link) Anne samen met haar familie en oma voordat zij in 1942 moesten onderduiken. Het Duitse bedrijf Zeitsprung Pictures produceert de film, daarmee is het voor het eerst dat er een bioscoopfilm wordt gemaakt door Duitsers over het leven van Anne Frank.
Toen in 2014 het ZDF (de tweede televisiezender van Duitsland) een film wilde maken was het AFF daar op tegen, dat kwam omdat het ZDF het niet nodig vond rechten te betalen aan het AFF. In mijn ogen is dat ook terecht, het staat iedereen vrij om een interpretatie te geven van een historische gebeurtenis. Tot de film kwam het niet omdat de hetze die het AFF voerde enorm was.
Zelf zullen ze het geen hetze vinden, ik noem dat zo op basis van artikelen die ik heb gelezen en een statement van het AFF zelf, zij vinden dat een film zonder hun medewerking niet mogelijk is. Inmiddels ligt die kwestie anders, de rechten zijn vervallen, het Dagboek van Anne Frank is 70 jaar geleden geschreven en de auteur is overleden dus zitten er geen rechten meer op het boek.

Bij de huidige productie wordt een andere weg bewandeld. De film komt voort uit een samenwerking tussen het AFF en de Duitse filmer. En ook nu is er iets bijzonders aan de hand. De film gaat over het leven van Anne Frank, zij woonde in Frankfurt, sloeg op de vlucht voor de nazi's en stierf uiteindelijk in een Duits concentratiekamp. Maar de film wordt slechts deels opgenomen in Amsterdam, te weten het Merwedeplein, de Brouwersgracht en de Leidsegracht. Dus niet op de Prinsengracht! Reden is volgens de producent dat het Anne Frankhuis aan de buitenzijde teveel zou zijn veranderd. Een drogreden, want op het Merwedeplein wordt twee dagen lang nagenoeg al het moderne straatmeubilair weggehaald.
De werkelijke reden is uiteraard de ruzie tussen het AFS en het AFF. Te kleinzielig voor worden. In 2011 verkocht het AFF de rechten voor een film op basis van het dagboek aan Zeitsprung, een aantal malen is getracht om het ZDF te betrekken bij deze deal, maar onderhandelingen daarover liepen spaak. Begin 2014 maakte het ZDF bekent zelf met een meerdelige serie over Anne te komen, daarop ontstak het AFF in woede temeer het ZDF de medewerking had gekregen van het AFS in Amsterdam. De serie kwam er uiteindelijk niet omdat er niets uit het dagboek gebruikt mag worden.
Dat ligt inmiddels anders!

Voor maart 2015

Tot deze datum was de toestemming nodig om citaten te gebruiken uit het Dagboek van Anne Frank, dus ook als een actrice in een film iets zei dat Anne destijds ook daadwerkelijk gezegd had. Het dagboek is eigendom van de Nederlandse Staat die het boek in bruikleen heeft gegeven aan de AFS, maar Otto Frank liet de rechten na aan de familie die zch laat vertegenwoordigen door het AFF uit Bazel. Achteraf gezien niet zo handig.

Vanaf maart 2015

Als een auteur van een boek zeventig jaar overleden is vervallen de rechten op het auteurschap. Een ieder kan dan een versie van het boek uitgeven, eruit citeren en er dus ook een toneelstuk of film van maken. De toestemming van het AFF is niet langer vereist. Het AFF probeert er alles aan te doen dit tegen te houden, tot op heden zonder succes en mijn verwachting is dat dat ook zo zal blijven.