Het verraad van Anne Frank

Bernhard 'Buddy' Elias

Bernhard (Bernd, Buddy) Elias werd op 2 juni 1925 in Zwitserland geboren, hij werd komiek en acteur en speelde zodanig in menig film. Later was hij vaak te zien in Duitse televisie-series.
De holocaust hield hem erg bezig, hoe kon het ook anders zou je zeggen, met de familie Frank als verwanten. Buddy speelde ook in films die over de oorlog gingen, onder andere in Charlotte uit 1981 van Frans Weisz.

Volle neef van Anne

Buddy Elias was een volle neef en tot 2015 het laatst levende familielid van Anne Frank. Na de dood van Otto Frank gingen alle rechten over op de Anne Frank Stichting waar Buddy voorzitter van was geworden. Jaarlijks wordt op de verjaardag van Margot Frank (de zus van Anne, 16 februari 1926) een beurs uitgeloofd door het Anne Frank Fonds die de naam draagt van Buddy Elias en Otto Frank.

De 'roots' van Anne Frank liggen in Frankfurt en gaan terug tot de zeventiende eeuw. Veel van de bezittingen van de familie zijn tentoongesteld in haar geboortestad, waaronder duizenden brieven, foto's, meubels, kleding en speelgoed. Toen ze door de Jodenonderdrukking in Duitsland het land moesten verlaten vertrok de vier jaar oudere Buddy naar Basel in Zwitserland.

Als je nog eens in Frankfurt komt moet je zeker langs het Joods Museum waar een permanente tentoonstelling is in het 'Familie Frank Zentrum'. Veel van wat hier te zien is lag jarenlang opgeslagen in het ouderlijk huis van Buddy. Pas in 2001 werd ontdekt wat er lag en welke importantie de spullen hadden. De vele brieven duiden al op het schrijverstalent dat de familie Frank bezat.

Anne en Margot speelden niet veel met elkaar

In een interview dat Buddy gaf aan een Duits blad liet hij optekenen dat hij meer met Anne speelde dan met andere kinderen en dat Anne ook niet veel met Margot omging. Buddy was overigens vier jaar ouder dan Anne. Margot was veel rustiger dan Anne en zat altijd te lezen, aldus Buddy. Anne was altijd vrolijk en je hoefde haar nooit te reprimanderen. Ook zei Buddy dat Margot duidelijk naar haar moeder trok en Anne gek op haar vader Otto was. De laatste keer dat hij Anne gezien heeft was in 1938.

Wel schreven zij elkaar, de laatste brief die Buddy van Anne kreeg was op 2 juni 1942, de verjaardag van Buddy en een maand voordat de familie Frank onderdook. Het laatste dat Buddy van de familie Frank vernam was een briefkaart op 5 juli 1942, een dag voordat ze onderdoken, Otto schreef dat ze niet langer konden schrijven, Buddy begreep dat ze onder moesten duiken maar waar, daar had Buddy geen idee van. Het volgende bericht dat hij ontving was in de zomer van 1945. Nederland was bevrijd, Duitsland verslagen. Otto meldde dat hij als enige de oorlog had overleefd.

Later stuurde Otto steeds delen van het dagboek naar Buddy, ter controle van het Duits, immers, Anne had in het Nederlands geschreven en Otto probeerde dat te vertalen naar het Duits, iets wat hem niet goed afging. Ook had Otto moeite met wat hij las, hij zou tegen Buddy gezegd hebben dat hij zijn dochter Anne na het lezen van het dagboek eigenlijk pas goed had leren kennen.
Buddy en de tijd die Anne bij zijn familie doorbracht komt regelmatig terug in haar dagboek, toch zegt ook Buddy dat hij Anne van een totaal andere kant leerde kennen nadat hij het dagboek gelezen had. Buddy sprak jarenlang over de gehele wereld voor gezelschappen en op scholen over de holocaust. Op de vraag aan Buddy welke zin uit het dagboek hem het meest aangrijpt zei hij: "eenmaal zullen wij weer mensen zijn en niet alleen maar Joden".

Een deel van de basis voor dit artikel was een interview dat Buddy begin 2012 gaf aan Katja Iken van 'Einestages'.

Buddy Elias overleed op zondag 15 maart 2015 te Bazel op 89-jarige leeftijd.

Hieronder een video van een voordracht van Buddy.

---